Sinds de coronacrisis is de wereldwijde vraag naar persoonlijke beschermingsmiddelen, zoals mondkapjes, handschoenen en beschermingsbrillen geëxplodeerd.  Om gezamenlijke tekorten aan medische hulpmiddelen tegen te gaan, heeft het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) een Landelijk Consortium Hulpmiddelen (LCH) opgericht. Hier kunnen onder meer ziekenhuizen en andere organisaties uit de gezondheidszorg beschermingsmiddelen centraal inkopen zonder woekerprijzen of ondeugdelijke kwaliteit. Maar pedicures kunnen hier niet terecht. Ze zijn in eerste instantie afhankelijk van hun groothandel.

Podopost deed een belronde langs enkele groothandels en vroeg hen naar de beschikbaarheid van mondkapjes en handschoenen binnen hun bedrijf.

‘Het certificaat was vals’

Groothandels

Arnold Overtoom van Imgro stelt dat de schaarste een feit is. “Mondmaskers zijn bij ons niet meer verkrijgbaar en handschoenen alleen nog in de kleine maten. Of mensen kiezen voor een ander type handschoen.” Imgro is noodgedwongen uitgeweken naar  andere leveranciers, omdat hun gangbare leveranciers geen voorraad meer hebben. “Maar dan moet je ontzettend goed opletten” , stelt Overtoom, “want er wordt heel veel gefraudeerd. De laatste zes partijen die we ontvingen, hebben we terug gestuurd. Zo kregen we een partij van 10.000 mondmaskers aangeboden, maar bij de controle van het certificaat bleek dat dit uitgegeven was door een niet erkend Notified Body. Met andere woorden het certificaat was vals.”

Mark de Bakker van Anjin uit Breda: “Ik heb tot op heden geen ‘nee’ hoeven te verkopen. Misschien zijn het niet altijd de gewenste handschoenen, maar dan is er altijd een vergelijkbaar alternatief, bijvoorbeeld in plaats van blauwe nitril handschoenen, lichtblauwe nitril handschoenen. In de eerste piek van de corona draaiden fabrieken die handschoenen produceren niet op volle kracht, vanwege de social distancing. Ook nu geldt dat nog en de wereldwijde vraag naar handschoenen is nog steeds niet verminderd. Als je voorheen een pallet bestelde, dan  kreeg je die pallet. Nu krijg ik van die pallet bij wijze van spreken deze week 10 doosjes en over 2 weken nog eens 5 doosjes”, aldus de eigenaar van Anjin disposable.

De mondmaskers zijn volgens De Bakker op dit moment goed verkrijgbaar, “alleen de prijzen die men er voor vraagt zijn tot in het extreme. Een doosje mondmaskers van 1000 stuks in pre-coronatijd zat tussen de €40 en €60. Toen de coronacrisis uitbrak gingen de prijzen omhoog, en er zijn partijen die diezelfde prijs gingen rekenen voor een doosje van 50 stuks. Op dit moment verkoop ik geen mondmaskers, omdat ik ze niet tegen woekerprijzen wil inkopen. Het is momenteel ‘money talks’; bedrijven die bereid zijn om tegen hoge prijzen in te kopen, zullen makkelijker voorraad kunnen inkopen, dan groothandels die niet die prijs willen betalen.” De Bakker ziet de prijzen nu wel dalen en hij verwacht dat de schaarste iets minder wordt als de wereldwijde besmettingen afnemen. “De prijzen zullen volgend jaar weer iets meer normaliseren, maar ik verwacht dat de prijzen nog steeds met een factor 2 zullen zijn in vergelijking van de prijzen voor de coronacrisis.

‘Ik heb tot op heden geen ‘nee’ hoeven te verkopen’

Pim van Hout van Praktivak stelt dat de handschoenen bijna niet zijn aan te slepen. “Wij hebben al jaren goede partners, waardoor we ook nu nog kunnen blijven leveren, maar we zijn wel genoodzaakt om limieten per klant te hanteren om de beschikbare producten zo eerlijk mogelijk te kunnen verdelen.” Voor wat de mondmaskers betreft: “Daarvan  heb ik de indruk dat de aanvoer steeds beter wordt. Alhoewel dat nog niet helemaal opgaat voor de medische mondmaskers type IIR.” Voor mondmaskers is Praktivak op zoek naar meer leveranciers, “maar het lastige is dat er nu zoveel bedrijfjes uit de grond gestampt  worden, dat je door de bomen het bos niet meer ziet.” Ook Van Hout meldt ervaringen met fraudeleuze bedrijven. “Je ziet heel veel internetbedrijfjes opkomen die adverteren voor de type IIR mondmaskers, maar als je dan de certificering nakijkt of de verpakking goed bekijkt, dan zitten er helemaal geen type IIR mondmaskers in. Ik krijg dagelijks aanbiedingen van bedrijven voor mondmaskers, maar daar doe ik niets mee. Ofwel omdat de prijzen uit de klauwen lopen ofwel omdat ik het niet vertrouw.”  Een verwachting uitspreken voor de beschikbaarheid en prijzen voor het komend half jaar vindt hij lastig. “Ik zie op dit moment nog te weinig beweging om te kunnen zeggen dat over een half jaar de prijzen weer normaal zijn. Ik verwacht dat dat nog een tijd zal duren. En of er wel of niet een tweede golf komt weet ik niet.”

Inkopen via de zorggroep

Medisch pedicure Hermine Lamers uit Maastricht maakt zich zorgen over de beschikbaarheid van de medische hulpmiddelen. Zeker als er een tweede besmettingsgolf van het Sars-CoV-19 virus komt. “Hoe moeten wij straks onze praktijkvoeren als er nauwelijks mondkapjes, handschoenen en dergelijke verkrijgbaar zijn”, vraagt Hermine zich af. Samen met haar collega Birgitte Borghans deelden ze de zorgen met ZIO, de zorggroep in Maastricht e.o. “Gelukkig hebben we hier een zeer goede samenwerking met de zorggroep en ons signaal is serieus opgepakt. Wij mogen nu tijdelijk gebruik maken van de voorraad van de zorggroep. We regelen dat centraal, dus het is niet zo dat iedere pedicure een bestelling opgeeft bij de zorggroep. We hebben daar goede afspraken over gemaakt.”

De Hulptroepen

Maar wat als je bij je betrouwbare groothandel(s) niks meer kunt krijgen (informeer altijd even bij je groothandel) en er ook geen samenwerking is met een zorggroep die mee wil denken? Naast het Landelijk Hulpmiddelen Consortium, dat geïnitieerd is door de overheid en waar pedicures niet terechtkunnen, is er een ander initiatief waar zowel zorgorganisaties als individuele zorgverleners (ook pedicures) terechtkunnen:  de Hulptroepen Alliantie. Een van de initiatiefnemers Sywert van Lienden zag als toezichthouder in de zorg  de tekorten aan persoonlijke beschermingsmiddelen toenemen evenals het aantal besmettingen onder zorgverleners. Toen hij van ondernemers uit zijn netwerk hoorde dat zij in Azië wel aan persoonlijke beschermingsmiddelen konden komen, dacht hij ‘dit moeten we op grotere schaal kunnen regelen’. Hij belde alle grote Nederlandse bedrijven op die magazijnen hebben, fabrieken hebben, of op Azië vliegen.

 ‘Dit moeten we op grotere schaal kunnen regelen’

Inmiddels is er een gecontroleerd distributiekanaal voor persoonlijke beschermingsmiddelen opgezet. Van Lienden: “We beoordelen de Europese CE-certificaten op echtheid bij de Notified Bodies en de Chinese testrapporten bij het geaccrediteerde instituut. In China controleert SGS in fabrieken de aangeboden kwaliteit en hebben we een eigen lab omgeving. Voor aankoop van producten wordt er een sample getest in Nederland. Indien het sample voldoet aan de eisen, worden de producten ingekocht en nogmaals getest voordat ze uitgeleverd worden.”

Hoe zit het hier met de voorraden en prijzen? Van Lienden: “Het is lange tijd een uitdagende markt geweest. Inmiddels zien we dat meer en meer de rust begint terug te keren. De mondmaskers zijn steeds beter beschikbaar in Nederland. En het aanbod van nitrilhandschoenen zien we langzaam maar zeker op gang komen, maar er is nog steeds een beperkte productie. De kans bestaat dat de komende maanden de vraag het aanbod nog zal overstijgen, temeer omdat de hele wereld deze producten wil hebben in grote volumes. Als Hulproepen Alliantie zijn we dan ook aan het kijken of we hierin support kunnen bieden.” En de prijs? “We werken zonder winstoogmerk en we beheren de gehele supply chain zelf. Tevens werken veel partners om niet of tegen kostprijs mee en zetten we in op hoge volumes. Op deze wijze en door goed met de risico’s om te gaan (bijvoorbeeld door uitgebreid testen) kunnen we eerlijke prijzen bieden.” En wat is jullie verwachting ten aanzien van beschikbaarheid en prijzen als er een tweede golf komt? “Dat is natuurlijk lastig te zeggen. Wat we wel weten is dat de overheid werkt aan een ‘ijzeren voorraad’ en dat veel zorginstellingen de afgelopen maanden hun voorraad posities op orde hebben gebracht. Dat gecombineerd met het feit dat er behoorlijk wat partijen (groothandels) inmiddels toegang hebben tot persoonlijke beschermingsmiddelen maakt dat wij denken dat ook met een verhoogde vraag het effect nu beperkter zal zijn. Dat zie je trouwens ook al terug in de prijs van mondmaskers die al een tijdje (flink) dalen in Nederland.”

Conclusie 

De voorlopige conclusie op basis van de personen die Podopost sprak is dat de beschikbaarheid van persoonlijke beschermingsmaskers en prijzen verschillen per groothandel. Mondmaskers zijn steeds beter beschikbaar en de prijzen voor mondmaskers beginnen te dalen. De productie van nitrilhandschoenen komt langzaam  op gang. Mocht je alsnog bij de groothandels geen persoonlijke beschermingsmiddelen meer kunnen krijgen dan zijn er, zoals uit dit artikel blijkt, andere mogelijkheden die je kunt proberen.